,

KURTULUÅž SAVAÅžINDA İÇEL – SÖZLÃœK

Kurtuluş-Savaşında-Mersin-5.jpg

KÄ°TABIN BAÅž TARAFINA DÖNMEK İÇİN BU SATIRI TIKLAYINIZ……………………………..

Metinde geçen ve bugün için anlaşılması güç olan kelimelerin Türkçe karşılıkları

– A –

Adem-i merkeziyet : Merkeze bağlı olmıyan idâre şekli

Ağnam: Koyun ve keçi

Ağyar: Yabancılar

Ahfâd: Torunlar

Ahval-i mühimme: Önemli haller

Akdem: Önce

Akîm: Kısır, sonuçsuz

Âlâm: Elemler, kederler

Alelekser: çoğu defa

Alemdar: Bayrak çeken, öncü

Âmade: Hazır

Âmal-i milliye: Milli emeller, ülküler

Anûd: İnadçı

Âsayiş: Rahat, huzur

Âsar: Eserler

Arizî: Sonradan gelen, geçici

– B –

Bâdire: Birdenbire çıkan

Badetteati: Alıp verdikten sonra

Bahr-i siyah: Karadeniz

Bahri: Denize mensup

Bâhir: Açık

Basiret: Akıllıca davranış

Bazû: Bilek

Badezzeval: Öğleden sonra

Beka: Devamlı

Berri: Karaya mensup

Bermucib-i emir: Emir gereÄŸince

Bilâmucip: Sebepsiz

Berveçh-i ati: Aşağıda gösterilen

Bilkülliye: Toptan

Bilâ ifate-i ân: Zaman kaybetmeksizin

Bihûde: Boş

Bilâ istisna: Ayrıntısız

Binaan aleyh: Buna göre

Biinayetillah-i tealâ: Ulu Tanrının izniyle

Bünye: Vücudun durumu

Bilhassa: Özel olarak

– C –

Celp: Getirme

Cenah: Kanat

Cenup: Güney

Ceza-yi nakdi: Para cezası

Cibayet: Toplamak

Cihad-ı ekber: En büyük savaş

Cûş-u hurûş: Coşup taşma

Cüz: BÖlüm, parça

– D –

Deruhde: Ãœzerine alma

Devlet-i Fahime: Ulu, büyük devlet

Devlet-i Muazzama: Büyük devlet

Dühül: Girme

Dûr: Uzak

Dûrendiş : Uzak görüşlü

Düvel-i garbiye: Batı devletleri

Düvel-i Müttefika: Birleşmiş devletler

– E –

Ecanip: Ecnebiler, yabancılar

Ecza-yi vatan: Yurt parçaları

Efkâr-ı Umumiye: Kamu oyu

Ehass-ı âmal: Pek özel emeller, ülküler

Ekseriyet-i kahire: Salt çoğunluk

Elyevm : Bugün

Emr-i  vaki: Olup bitti

Emval: Mallar

Emval-i Metruke: TerkedilmiÅŸ mallar

Ene Müslim: Ben müslümanım

Endaht: Atış

Enkaz: Yıkıntı

Esliha-i Mütenevvia: Çeşitli silâhlar

Ente Müslim: Sen müslüman mısın

Erazı-i meşgule-i garbiye: işgal edilmiş batı toprakları

Erazi-i meşğule-i şimaliye işgal edilmiş kuzey toprakları

Esbap: Sebepler, nedenler

Eshab-i Kehif: Mağara Eshabı-Bu addaki dağda yatan yatırlar

Esliha: Silâhlar

Esnan-ı askeriye: Askerlik çağında olanlar

Evamir-i kat’iye: Kesin emirler

Evvelâ: İlk önce

– F –

Faikiyet: Üstünlük

Fasıla-i Muhasemat: Düşmanlıklara ara verme

Fevkalâde: Olağanüstü

Filhakika : Gerçekten

Fik-i Sakim: Bozuk fikir

Fırkacılık: Particilik

– G –

Ganimet: Düşmandan alınan mal

Galip: Yenen

Gaye: Maksat, amaç

Gâsıp: Zorla alan

Gayr-i kabil-i tecezzi: Bölünmesi imkânsız

Gayr-i kabil-i kabul: Kabulü imkânsız

Gayr-i vakıf: Bilmiyen,bilgisi olmayan

Gayr-i Müslim: Müslümandan başkası

Güzergâh: Geçilecek yol, geçit

– H –

Hadise: Olay

Hâhişker :İstekli

Hakk-i İntifâ: Faydalanma hakkı

Hakkaniyet perastane: Hakka taparcasına

Haknaşinaslık: Hak bilmemezlik

Hakşinas: Hakbilir, tanır

Hâmil: Taşıyan

Harem: EÅŸ

Harbiye Nezareti: Milli Savunma Bakanlığı

Harbi Umumî: Genel Savaş

Hal-i Zucret: İç sıkıntısı

Havsala-i beşer: İnsan kursağı (İnsanın tahammül kabiliyeti)

Harsi: Kültürel

Hayalperest: Hayale tapan

Heyet-i Murahhasa: Delegeler

Hangâm: Vakıt

Hezayan : Saçma söz

Hıfz-ı Nükûd: Paraları saklama

Hilâf-ı Kanun: Kanun dışı, kanuna aykırı

Hiyanet: Bilerek kötülük yapma

Hitam Pezir: Son bulma

Husumet: Düşmanlık

Hutut-ı Hadidiye: Demiryolları

Hücre: Küçük oda

Hükkâm: Hakimler, yargıçlar

– Ä° –

İane: Bağış

İcra-yi Ahkâm: Hükümleri yerine getirme

İdame: Devamlılandırma, sürdürme

Ä°ddihar: Biriktirme

iftirak: Ayrılık

İğtişaş: Kargaşalık

iÄŸfalat: Aldatmalar

İhanet: Kötülük

İdame-I Muhasemat: DÜşmanlığı sürdürme

Ä°htilal: Ayaklanma

İhtifalât: Törenler

İhlâl: Bozma

İhtiyat-ı Umumi: Genel yedek

Ä°hrak: Yakma

İhata: Çevirme

İknâ: İnandirma

Ä°thak: Katma

İltihak: Katılma I

İkametgâh: Oturma yeri

İlâm: Bildirme

Ä°mha : Yok etme

İmtisal: Örnek alma

İnayet: Lûtuf, yardım

İntikal: Geçiş

Ä°nfaz: Yerine getirme

Ä°nfak: Beslemek

İnayet-i Rabbani: Tanrının lûtfu, yardımı

İntibah-ı Milli: Milli uyanış

İntihap: Seçme

Ä°ntizar: Bekleme

Ä°ptidar etmek: BaÅŸlamak

İrtibat: Bağlantı

Ä°rva: Sulama

İrtikâb: Yasak iş işlemek

İrae edilecek: Gösterilecek

İs’af: Yerine getirme

İstila: Ele geçirmek, zaptetmek

Ä°stirdat : Geri alma

İstikbal : Karşılama, gelecek

İstinadgâh: Dayanak

İstişare: Danışma

Ä°ska: Sulama

Ä°stimal: Kullanma

Ä°stihkak: HakediÅŸ

İstismar: Sömürme

İstinkâf: Çekinme, çekilme

Ä°ÅŸgal: Zorla girme

İştirak: Katılma

İş’ar: Bildirme

Ä°ta: Verme

İtilâfiyun: Birleşmiş devletler (İngiltere, Fransa, Rusya)

İtimat: Güven

Ä°zale: Giderme

İztirar: Çaresizlik

– K –

Kâfil: Boynuna alan, kefil olan

Kaim olma: Yerine geçme

Karye: Köy

Kâin: Bulunan, olan

Katl-i âm: Toptan öldürme

Kemafissabık: Eskisi gibi

Kesif: YoÄŸun

Kesret: Çokluk

Keşide: Çekme

Kıraat: Okuma

Kitabül bahir: Deniz kitabı

Kıtaat: Birlikler

Kıtaat-ı askeriye: Askeri birlikler

Kıyam: Ayaklanma, ayakta durma

Kıyam etme: Ayaklanma

Kuva: Kuvvetler

Kuvayi Milliye: Milli kuvvetler

Kuvvetüzzahr: Arka kuvvet

Kuvayi Osmaniye: Osmanlı kuvvetleri

Küşâd: Açma, açılma

Kütle-i umumiye: Genel topluluk

– L –

Lâakal: En az

Lâyenkati: Ardı arası kesilmeksizin

Ledeliycap: İycap ettikçe, lâzım olan

– M –

Maazallah: Tanrı saklasın

Mabût: Tanrı, tapılan

Mağdur: Zarar gören, hakkı alınan

Mağsup: Gasp olunmuş, zorla alınmış, izinsiz alınmış

Mahreç: Çıkış yeri

Mahdut: Sınırlı

Mahsulât-ı Arziye: Yer ürünleri

Mahsulât-ı Ziraiye: Tarım ürünleri

Maktul: Öldürülen, öldürülmüş

Mahrukat: Yakacaklar

Mahsur: Kuşatılmış

Makul: Akıllıca

Makûs: Ters, tersine dönük

Malûmat-ı mevcude: Var olan bilgiler

Mavera-yi Kafkas: Kafkas ötesi

Matuf: Yönelmiş, yönelen

Maruf: Belli

Marülarz: Arzı geçen, önce sunulan

Mazbata: Tutanak

Mebani : Evler, binalar, yapılar

Mecra-yi sabıka : Eskiden gittiği yol

Mecruh: Yaralı

Mahrem: Gizli

Medar: Yarama, yardımcı

Mehakim-i Askeriye: Askeri mahkemeler

Mehalik-i Hariciye ve dahiliye, dış ve iç tehlikeler

Medfûn: Gömülü

Mefahir: Öğünülecek şeyler

Melhame-i kübra: Büyük savaş

Menabi: Kaynaklar

Memalik: Memleketler

Menatık: Mıntakalar, bölgeler

Merasim-i Mahsusa: Özel törenler

Merkad: Mezar

Merbut: Bağlı

Mer’a: Otlak

Mesdut: Kapalı

Mesbuk: Geçmiş

Meş’um: Uğursuz

Meşkûk: Şüpheli

MeÅŸhun: DoldurulmuÅŸ

Metanet: Yürek pekliği dayanıklılık

Mevazi: Mevziler, siperler

Mevani: Engeller

Muavenet: Yardım

Mevkufin: Tutuklular

Muattar: Kokulu, güzel kokulu

Muaf: Affedilmiş, bağışlanmış

Muhaberât: Yazışmalar

Muhasamat: Düşmanlıklar

Mukadderat: Alın yazısı

Mukabele: Karşı koyma

Müdahale: Karışma, araya girme

Muhtelit: Karma

Muhalefet: Aykırı davranma

Muallim :  Öğretmen

Muhip: Seven

Muhaberat-ı Hafiyye: Gizli yazışmalar

Mucib-i Tecziye : Cezalandırmayı gerektiren

MubaÅŸeret: BaÅŸlama

Mücavir: Komşu

Muhatara: Tehlikeli ÅŸeyler

Muğber: Dargın

Mukavemet: Dayanma

Muhayyer: Arzuya bırakılan

Muazzamat: Büyük şeyler, büyüklükler

Muahede: AndlaÅŸma

Mukim: Oturan, ikamet eden

Mukaddes: Kutsal

Muteber: İtibarıı, onurlu

Mutasarrıf: Eski: mülki teşkilatta Kaymakamla Vali arasında bir görev (şimdiki mânada vali)

Mukaddesât: Kutsal tanınan şeyler

Muvazaa: Danışıklı döğüş

Muvasalat: Varma

Mutantan: Gösterişli, tumturaklı

Musadere: Zaptetme, zorla alma

Mumaileyh :  Adı geçen

Muvazenet-i Milliye: Milli düzen

Mutâ: Kendine itaat olunan, itaat olunma

Müsellâh: Silahlı, pusatlı

Mumanaat: Mani olma, engelleme

Muzlim: Karanlık

Mübayaa: Satın alma

Mücadele: Kavga

Müberrâ: Temizlenmiş, temiz

Mücmel: Kısa, kısaltılmış

Müdafaa-i Hukuk: Hakları savunma

Müdepdep: Debdebeli, sunturlu

Mübeccel : Yüceltilmiş

Mukâlemât: Konuşmalar

Müddet-i devam: Devam süresi

Müfreze: Ayrılmış asker birliği, bölük

Mürür: Geçme

Mümasil: Benzer

Mürakabe: Denetleme, göz altında bulundurma

Mükellef: Yükümlü

Münevveran: Aydınlar

Müdavele-i efkâr: Fikir alışverişi

Münakaşa: Tartışma

Mündemiç: Yerleşmiş

Müştemilât: Bir şeyin içinde bulunanlar

Müstakbilin: Karşılayıcılar

Müstakil: Eğemen, bağımsız

Müstemleke: Sömürge

Müttehit: Topluca, birleşmiş

Müteferrik: Dağınık

Mütegallibe: Derebeyi, zorba

Mütebaki: Geri kalan

Müteallik: İlişikli

Müteakip: İzliyen, takip eden

– N –

Namdar: Namlı, ünlü

Nefer: Er

Nev’ama: Bir nevi, bir türlü

Netayiç;: Neticeler, sonuçlar

Nezaret: Bakanlık. (gözetim)

Nim göçebe: Yarı göçebe

Nukud: Paralar

Nuzzar-ı sabıka: Eski bakanlar

– P –

Pay-ı âda: Düşman ayağı

Payidar: Ayakta kalma, durma

– R –

Redd-i ilhak: Katılmayı red

Refakat: Arkadaşlık

Ref etmek: Kaldırmak

Rekabet: Birbirini çekememek

Riyaset-i aliyye: Yüce başkanlık

Rivayet’: Söylenti

Ruy-i zemin: Yeryüzü

Rüesa: Reisier, başkanlar

– S –

Sabit: Yerinde duran, deÄŸiÅŸmiyen

Safha : Yüz

Salhane: Mezbaha, kanara

Sefain: Gemiler

Selâhiyet: Yetki

Selâmet-i beşer: İnsanlığın selâmeti

Salifüzzikir: Daha önce geçen

Serdetme: İleri sürme

Sekene: Oturanlar

Sergüzeşt: Baştan geçen, başa gelen

Seviye: Beraberlik

Seyahatname: Gezi notları

Seyran: Gezinme

Seyyar: Gezici, gezginci

Sıfat-ı Kahramanane: Kahramanlık sıfatı

Sin : YaÅŸ

Sine-i millet: Milletin bağrı

Siyanet: Koruma

Süfün-i Osmaniye: Osmanlı gemileri

Sükûn-i âlem: Dünyanın rahatı, durgunluğu

– Åž –

Åžark: DoÄŸu

Şerait-i mümasile: Benzeri şartlar

Şimal-i garbi: Kuzey batı

– T –

Taallül: Birşeyi geri bıraktırma, ağır davranış, yalancıktan bir işi geriletme Taammüdan: Bir şeyi bilerek veya tasarlıyarak yapma

Tabakat: Katlar, tabakalar

Tahliye: BoÅŸaltma

Tahaddüs: Vok iken meydana çıkma

Tahlis-i vatan: Vurdu kurtarma

Tahlif: Ant içirme, yemin verme

Tahkimat: MetinleÅŸtirimiÅŸ ÅŸeyler

Tahrik: Hareket ettirme, kımıldatma

Tahlis: Kurtarma

Takip: Ä°zleme

Takviye: Kuvvetlendirme, güçlendirme

Talep: Ä°stek

Tali: Ä°kinci derece

Takriben: Yaklaşık olarak

Tanzim: Düzenleme

Tasdik: DoÄŸrulama

Tasfiye: Temizleme

Telâffuz etmek: Konuşmak

Tatbik: Uygulama

Tarih-i iptida: Başlangıç tarihi

Tarik: Yol

Tatil-i Muhasemat: Düşmanlıkların kesilmesi, durdurulması

Tarafeyn: Ä°ki taraf

Tarafeyn-i akıdeyn: Sözleşen iki taraf

Tazyik: Sıkıştırma

Teali: Yükseltme

Teamül: Adet, töre

Teahhür: Gecikme

Tebaut: UzaklaÅŸma

Tecerrüt: Çıplaklaşma; soyunma

Tecrit: Ayırmak, soymak

Tecelli: Açığa çıkma, tâli

Teb’it: Uzaklaştırma

Teçhizat: Donatımlar

Teemmmül: Düşünüp taşınma

Teferruat: Asıldan ayrılan şeyler, ufaktefek

Tehayyül: Hayal etme, hayal kurma

Tekarrür: Kararlaşma, kararlaştırma

Tefhim : Anlatma

Temas: DeÄŸinme

Temdin : Medenileştirme, uygarlaştırma

Tensik: Yeniden düzenleme, yoluna koyma

Temayül: Eğilme, eğilim

Telkin: Anlatmak

Telâkı: Birbirile buluşma

Terekküp: Karışmak, birleşmek

Teshilât: Kolaylıklar

Tesri: Kolaylaştırma

Teslih: Silâhlandırma

Teşrinevvel: Ekim ayı

Teşrinsani: Kasım ayı

TeÅŸdit:Åžiddetlendirme

Tevai: GeniÅŸletme

Tevhid-i mesai: Çalışmayı birleştirme

Tevlit: DoÄŸurma

Tevsim: Adlandırma

Teşkilât: Kuruluş

Tevakkuf: Durma

Tezyin: Süsleme

Tezahurat: Gösteriler

Tezyid-i varidât: Gelirlerin artması

Tufan-ı hissiyat: Duyguların coşkunluğu taşması

Tulû: Doğma

– U –

Uhde-i âli: Yüce omuz

Ulvi: Yüksek, yüce

Urban: Çöı Arapları

– V –

Vahdet-i mülkiye: Mülki birlik

Vakt-ı zuhur: Öğle vakti

Vaz-ı hazır: Bugünkü duruş, durum

Vazı: Koyma

Vazıh: Açık, açıkça

Vazetme: Koyma

Velinimet: Nimet sahibi

Vesika: Belge

Vesait-i tahlisiye: Kurtarma araçları

Vesile i hasene: Güzel sebep

Vilayât-ı şarkıye: Doğu vilâyetleri

Vuzuh: Açıklık

Vürut: Gelme

– Y –

Yeknesak: Hep bir biçim

Yevm-i mezkûr: Söylenen gün

– Z –

Zebun: Bitik, bitmiÅŸ

Zebhedilen: Kesilen

Zehab: Sapma, gitme

Zemin: Yer

Zeval: Öğle, son bulma

Zevat: KiÅŸiler

Zuhür: Çıkma

Zulümdide: Zulüm görmüş

Zümre-i kalile: Küçük sınıf, az topluluk  ………….KÄ°TABIN SONUNDAKÄ° “YANLIÅž-DOÄžRU” CETVELÄ° İÇİN BU SATIRI TIKLAYIN……………………………….

Biyografik Bilgi

scroll to top