,

Ä°ÅžGALDEN KURTULUÅžA MERSÄ°N – BAÅžBAKANLIK OSMANLI ARŞİVÄ°NDEN

Mersin-Kurtulus-Bayramı-k.jpg

5
Bâb-ı Âlî
Dâhiliye Nezâreti
Kalem-i Mahsûs
Adana Vilayeti’nden alınan 17 Aralık 1918 tarihli telgrafın suretidir.
Mersin Mutasarrıflığı’ndan alınan 17 Aralık 1918 tarihli telgrafın sureti aşağıda arzedilmiştir. Yapılacak işlem hakkında emirleriniz beklenmektedir.
17 [Aralık 1918]
Adana Valisi
Nazım
Suret
Bugün limana bin beş yüz asker taşıyan Fransız bandıralı üç vapur gelmiştir. Öğleden sonra büyük çoğunluğu Ermeni olmak üzere beş yüz kadar silahlı asker ve yirmi kadar subay çıkmış, yaptıkları başvurular üzerine hazırlanan mekânlara yerleştirilmişlerdir. Yaklaşık saat iki buçukta bir Fransız kumandanı hükümet dairesine gelerek memurların âmirleri ile görüşmek arzusunda olduğunu söylemiştir. Zorunluluk gereği onay verilmiş, âmirler makamıma getirtilmiştir. Fransız kumandanı vaziyetin değişmeyeceğini ve şimdilik herkesin göreviyle uğraşması gerektiğini ifade etmekle beraber her memurla ayrı ayrı görüşmek arzusunda bulunduğunu söylemiştir. Buna da onay verilmiş, makamıma teker teker üç dört âmir girmiştir. Kumandan tarafından her daire ile ilgili kayıtların bilgileri sorulmuş ve bunun da idarenin en ince noktasıyla alakalı olduğu anlaşıldığından istenen bilgilerin izinsiz verilemeyeceği, aksi halde yükümlülük doğuracağı nazik bir şekilde kendisine ifade edilmiştir. Mersin sancağında yaşayanların tahminen yüzde sekseninin Türk ve Müslüman, geri kalanının da değişik milletlere mensup Hıristiyanlar olduğu ve Hıristiyanların sadece kasabalarda yaşadıkları yolunda yapılan açıklamalar kumandanın pek de hoşuna gitmemiştir. Fransızların sağlık personeli, gurebâ hastahanelerine giderek mevcut elbiselik, alet-edevât ve malzemelerin listesini istemektedirler. Hastaneyi işgal değil ıslah edeceklerini ve bu doktorlara maaş için umum kumandanlıkla yazışmada bulunacaklarını söylemişler ise de bu uygun görülmemiştir. Kısacası durumlarının askerî işgal değil, tam anlamıyla işgal olduğu anlaşılmıştır. Yapılacak işlem hakkında emirleriniz beklenmektedir.
BOA. HR. SYS. 2555-2/56Mersin Kurtulus Bayramı

6
Adliye ve Mezâhib Nezâreti
Heyet-i Teftîşiye
Aded: 742
Çıkış Yeri: Mersin
Heyet-i Teftişiye Riyaseti’ne
İki gün önce üç İngiliz vapuru Mersin’e gelmiş, karaya bin beş yüz Fransız ve Ermeni askeri çıkarılmış, bunlar kasabayı askerî işgal altına almışlardır. Bu işgalin vilayetin tümünü kapsayacağının söylendiği bilgilerinize arzolunur.
19 Aralık 1918
Adliye Müfettişi
Ä°shak
BOA. HR. SYS. 2555-2/68Mersin Kurtulusu Bayramı 2

8
Bâb-ı Âlî
Dâhiliye Nezâreti
İdâre-i Umûmiye-i Dâhiliye Müdîriyeti
Umûmî: 15951
Husûsî: 233
Hariciye Nezareti’ne
Acil ve gizli
Mersin’e çıkarılan işgal kuvvetleri kumandanlarından bir albay ile dört İngiliz, dört de Fransız subayının 18 Aralık 1918’de Adana’ya gelerek askerlerin ikametlerine mahsus yerlerin seçimiyle uğraştıkları, ifadelerinden bir general ile beraber ayrıca bir de siyasî işlerle ilgilenmek üzere başka bir kişinin geleceğinin anlaşıldığı, getirilen askerlerin büyük kısmının Ermenilerden oluştuğu, vilayette Ermeniliğe özgü emellerin gerçekleşmesini izlemek gibi bir gayenin de asıl amacı oluşturduğunun sözlerinden ve hallerinden anlaşıldığı, Mersin limanına gelen üç vapur içerisindeki askerlerden şimdilik adı geçen kasabaya çıkarılan yedi yüz kişiden yüzde sekseninin Ermeni askerler olduğu ve bu neferlerin bir de Ermeni bayrağı taşıdıkları gözlemlenmiştir. Hat Komiseri Abdullah Bey’in trenleri kontrolle görevli İngiliz kaymakamının dikkatini çekmesiyle söz konusu kaymakam tarafından yapılan girişim üzerine bu bayrağın şimdilik ortaya çıkarılmamasının Fransız Kumandanlığı tarafından sağlandığı Adana Valiliği’nden alınan 18 Aralık 1918 tarihli şifreli telgraflarda bildirilmiştir. Bilgilerinize arzolunur.
21 Aralık 1918
Dahiliye Nazırı Adına
Müsteşar
Ä°mza
BOA. HR. SYS. 2555-2/50

İnşaat Yüksek Müh. Mersin'in yerel tarihi konusunda araştırmaları ve belgeliği, bir çok makalesi var. Bir çok STK da aktif üye.

scroll to top