,

KARABÖCÃœLÃœ GEZÄ°SÄ° – Turan Ali ÇAÄžLAR

Mersin-128.jpg

15 Şubat günü Kulübümüzün günlük gezilerinden birini Karaböcülü köyüne yaptık. Geziseverler, sabahleyin birer birer otobüse doluşmaya başladı, Güzel bir gün. Herkes birbirini gülümseyerek selamlıyor, gülüşmeler içinde sohbetler ediliyor. Birbirini tanımayan yok. Çirkinlik yok, güzellik çok. Otobüsün araları da dolu olarak hareket ediyoruz. Rehberimiz Ali M. Merzeci. Onun sevgi ve saygı dolu disiplini içerisinde güvenle gidiyoruz.
Karaböcülü Köyü, Silifke’nin 9 km. kuzeyinde, kayalıklar arasında kurulmuÅŸ antik bir yerleÅŸim yeri. Karaböcülü’ye varmadan önce sola sapıp, Göksu Irmağı boyundaki BükdeÄŸirmeni köyünde Ayazma’yı gezdik. “Ayazma; Bizans döneminin ünlü içme suyu kaynaklarına denilir” (Tırnak içindeki tümceler; zengin tarih ve arkeoloji bilgileriyle yüklü, sevgili Ali Merzeci’ye aittir.) Ayazma’nın deÄŸeri, yakın yöresinin tek içmesuyu kaynağı olmasından. Büyük bir kayanın içi oyulmuÅŸ. Parçalı gelen sular arklarla birleÅŸtirilip ana gözden dışarı verilmiÅŸ. Bembeyaz, güzel bir su. Göksu’nun suyu sürekli bulanık aktığından, Ayazmanın suyu daha bir önem kazanmış.
Köyün içine kısa bir gezi yaptık. Folklorculuktan gelen bir merakla, köyü yüz-yüzelli yıl önce Alanya tarafından gelen Yörüklerin kurduÄŸu anlaşıldı. Sulanabilen yerlere limon, portakal dikilmiÅŸ ama yetersiz. Hayvancılıkla geçinen, dar gelirli bir köy BükdeÄŸirmeni. Köye adını veren bir deÄŸirmen var. Suyu iki üç km. batıdan, Göksu’dan geliyor. Mersin yöresindeki eski su deÄŸirmenleri Ermenilerden kalmadır. Bu da öyle miydi? öğrenmeye zamanım olmadı. Yakın yörenin tek deÄŸirmeni bu imiÅŸ. Biraz ileride, çul dokunan bir eve uÄŸradık. Evin hanımı, yeni dokuduÄŸu bir çul gösterdi. Ortaları mor çiçekli, geometrik desenli, tipik Anadolu yanışları olan bir çul. Modeline, “aslanaÄŸzı” derlermiÅŸ. BükdeÄŸirmeni’nde fazla kalmadık.
TaÅŸlı, eÄŸimli yollardan geri dönerek Karaböcülü yoluna saptık. Ä°ki üç km. sonra, saat 12’de Karaböcülü’ye vardık. Antik yapıların ortasındaki çimenlere azıklarımızı sererek karınlarımızı doyurduk.
Biraz sonra köylüler geldi yanımıza. Muhtarla tanıştık. Genç, atak bir muhtar, Semihi Vural’ı sordu. Belli ki, vilayet ile ilgili iÅŸlerde, köyün antik konumundan dolayı Semihi Vural’ı iyi tanıyor. Köyü kuranların Bursa Karacabey’den gelen Yörükler olduÄŸunu, köyün eski adının bu nedenle Karacabeyli olduÄŸunu, sonradan her nasılsa yazıya Karaböcülü olarak geçtiÄŸini, bu adı sevmedikleri için de dilekçe vererek köylerinin adının Çamtepe olmasını istediklerini belirtti.
Biraz sonra köyde yaptığım folklorik araştırmalarda böyle olmadığını gördüm. Bir kere köy halkının kökeni tek Karacabey değil, karma aşiretlerden oluştuğu anlaşılıyordu. İkincisi, köyün adı yüzyıllardan beri Karaböcülü idi.
Böcü sözcüğü, yöremizde domuz ve kurt için söylenir. AÅŸağılayıcı bir sövgü anlamı içerir. Birine kızdığı zaman “böcü” derler. Hatta, pekiÅŸtirici yeri olduÄŸu için, Hıristiyanlıkta domuz eti mübah olduÄŸundan, sonradan gelen Türkmenler buraya “Hıristiyan köyü” anlamında, “Karaböcülü” demiÅŸ olsalar gerek. Bu köyün insanları ilçede, gurbette köyünün adı alayla anıldığında bundan utanç duyuyorlarsa; yıllarca bu sıkıntıyı çekmeleri gerekmez. Adını Çamtepe koyarlar, kurtulurlar. Fakat, çevrede kesilmeden kalabilmiÅŸ üç beÅŸ çam, birkaç yıl sonra yok olduÄŸunda bu adın da anlamı kalmayacak. Çamtepe, bir TaÅŸtepe olacak o zaman.
O gün oradaki arkadaşlarla, antik yöre adlarının değiştirilmemesi gerektiği konuşuldu. Buna ben de katılıyorum. Taa Hititlerden gelen binlerce yıllık adlar yanlış bilgiler sonucu haritalardan silindi. Ama, bu köyde olduğu gibi, köyün her bireyinin kimliğine olumsuz etkiler yapan adların değiştirilmesi çok şey kaybettirmez. İlk Türkmenlerin Donuzlu (Domuzlu) dedikleri, dağ başındaki kentin adının Denizli yapıldığı gibi.
Karaböcülü’deki antik yapılar, onca yıkıma karşın diÄŸer örenyerlerine göre oldukça diri durumdalar. “Ä°.Ö. Birinci yüzyıldan Ä°.S. 7.-8. Yy la kadar yapı teknikleri görülmekte. Helenistik diagonal yapı, Roma ve haçlı Bizans yapıları iç içe. Yapıların üzerinde hıristiyanlık iÅŸaretlerinden çok, eski Grek kült armaları görülüyor. Herakles gürzü, fallos motifi gibi… Ayakta kalmayı baÅŸarmış görkemli bir anıt mezar var. Kilikya’nın tipik anıt mezarlarından biri”
Anıt mezarın karşısına bir okul yapılıyor. Ne yazık ki binayı yapan müteahhit, subasmanı duvarını, o güzellik el emeği, göznuru antik taşlardan ördürmüş. Yakın diye, kolay diye belki temeli de onlardan doldurdu. Halbuki yöre o kadar taşlık ki. Onbeş yirmi metre ötelerden bolca bulabilirlerdi. Denetleyen yok. Sorgulayan yok. Anıt mezar, Kültür Bakanlığı denetiminde. Okul binası, M. Eğitim Bakanlığı denetiminde. Bir kurum, diğerini yok ediyor. Bir kültür, diğerini öldürüyor. Her iki bakanlığın yetkililerinin bundan haberleri yok. Köylünün umurunda değil. Antik yapıların çoğunun taşları sökülmüş; ev, samanlık, ahır yapılmış. Bu yurdun taşını toprağını ne zaman bizimsineceğiz bilinmez.
Köyü gezdik. Köylülerle sohbet ettik. İki yetim genç askere gidecekmiş. Onurlarına yemek yapılmış. Topluca yemeğe çağırdılar. İnsan sıcağı vardı yüzlerinde. Çay ikram ettiler. Yoksul bir köy. Ekili alanları çok az. Bağ, bahçe sebze yok. En önemlisi su yok. Tıpkı iki bin yıl önceki hemşehrileri gibi sarnıçlardan su içiyorlar. Yörüklük yapıyorlar. Keçi sürüleri varmış. Bu köy kışlakları imiş. Yazın birkaç kişi dışında tümüyle, Toroslara yaylaya çıkarlarmış.
Bedenimizde dinginlik, içimizde burukluk ile Karaböcülü’den ayrıldık. Çamlık bir yolda epey bir yürüyüşten sonra otobüse bindik. Ä°mamlı köyüne geldik. Çay içtik. Acele bir ÅŸekilde antik yerleri gezdikten sonra Mersin’e hareket ettik.
İçel Sanat Kulübü Aylık Bülteni – Mart 1998 Sayısından alınmıştır.

Öğretmen. Halk Bilimi Araştırmacısı. Yöre kültürü üzerine bir çok makalesi var. Roman ve birçok ödüllü hikaye yazarı.

scroll to top