,

MERSİN’DE DOĞAN, YAŞAYAN, KONUK OLAN ÜNLÜ KİŞİLER -1- Gündüz ARTAN

klb.jpg

İÇEL’İN – MERSİNİN ÜNLÜLERİ – 1. BÖLÜM – EFSANE KAHRAMANLARI – İl yıllığı ve  ve öteki tanıtma kitaplarında  sözü edilen “İçelli Ünlüler”, ne yazık ki çok az sayıdadır. Hititlerden beri birçok devletin ve uygarlığın kurulduğu; seferlerin ve savaşların geçtiği bölgemizde hükümdarlar, devlet adamları, dinuluları, gezginler, bilginler, sanatçılar yaşamış ya da gelip geçmişlerdir. Kısa süreli bir araştırmada saptayabildiklerimi içeren bu çalışmanın yöntemini belirtmek isterim :

“Cumhuriyet Öncesi Dönemdeki Ünlüler” kronolojik  sıralanmıştır, Ancak mitoloji-efsane kahramanları baş tarafta alfabetik yazılmıştır.
İkinci  bölümü oluşturan “Cumhuriyet Dönemi Ünlüleri” ise uğraşlarına göre sistematik düzenlenmiş; yöneticiler-devlet adamları, sanatçılar, sporcular ayrı bölümlerde sayılmıştır. Sanatçılar bölümünde İçel doğumlularla yetinilmemiş, İçel’de bir süre de olsa oturmuş ve eser vermiş sanatçılar da -onlann kendilerini İçelli sayacaklarından kuşku  duymadığımız için- bu çalışmaya katılmıştır.
Bu listede yer almamış çok değerli ünlülerin de eklenmesiyle daha geniş bir listenin oluşmasına katkıda bulunacaklara şimdiden teşekkürlerimi sunuyor, adını sayamadıklarımla birlikte ,tümünü saygı ve rahmetle anıyorum. .
EFSANE KAHRAMANLARI
ADONİS Kıbrıs kralı Knyras ile kızı Myrrha’nın yasak aşkından doğan çok  yakışıklı delikanlı.
AMPHİLOKHOS Troya’dan dönerken’ kendisi gibi kahin olan Mopsos ile Kilikya’da kurdukları  Mallos (Kızıltahta) kentini paylaşamadıkları için çıkan kavgada ikisi de ölür.
APOLLON Zeus ile Leto’nun oğludur. Silifke ve Anamur’da adına yapılmış tapınaklar vardır.
ARİNNA Hitit Güneş tanrıçası. Tarhun’un eşidir. Hitit krallığının koruyucu tanrıçasıdır.
BELLEROPHONTES Korintos kral ailesinden ve ünlü Sisyphos’un torunudur. Yunan mitolojisine göre kanatlı atı Pegasos’un sırtında Olympos’a kadar yükselmek isteyince Zeus onu yeryüzüne atar. Kilikya’da Aleion ovasına tabanı üstünde düşer. (Tarsos, yunanca “taban” demektir.)
EKHİDNA Kadın başlı yılan. Khrysaer’ den olma, Kallirhoe’den doğmadır, Typhon’la birleştiği ve yer altında ne kadar korkunç köpek ve canavar varsa hepsini doğurduğu  anlatılır . Ekhidna’nın ini efsaneye göre Arima dağlan denen Kilikya’ dadır.
HADES (PLUTON) Kronos ile Rheia’nın oğlu, “Ölüler Ülkesi”nin hakimidir. Cennet obruğu mağarasının dibindeki Styks olarak kabul edilen kutsal ırmak, Hades’in “Ölüler Ülkesi” ile dünyamız   arasında sınır kabul edilir.
HERMES (MERCURUİS) Zeus ile Maia’nın  oğludur. Zeus’un Typhon’la çarpışmasında bir düzen ile Tanrılar tanrısını kurtarır.
HYDRA Yılan ya da ejder anlamına gelen Hydra, Typhon ile Ekhidna’nın kızı ve Kerberos, Khimaira gibi canavarların kızkardeşi sayılır.
KERBEROS (SERBERUS) Hades’in üç başlı köpeğidir, Görevi kuyruğunu sallayarak dirilerin içeri girmesini, girenlerin de dışarıya  çıkmamasını sağlamaktır.
KHARİT’LER (GRAZİA’LAR) Zeus ile Eurynome’nin kızları, ve Musa’lerin yakın arkadaşı üç güzeller, göze hoş olanı simgeleyen tanrıçalardır. Adları “parlaklık, ışıltı,  güzellik” anlamında AGLAİA, THALİA, EUPHROSYNE’dir.
KHARON  Hades’in Ölüler Ülkesi’nde ölülerin gölge ruhlarını Styks ırmağından geçirip götüren kayıkçı.
KHİMAİRA  Typhon ile Ekhidna’nın birleşmesinden doğan canavardır. Onu Bellerophontes öldürdü.
KYDNOS Tarsus çayının tanrısıdır. Oğlu Parthenios, Kydnosn çayının  denize döküldüğü yerde Parthenia (bugünkü Tarsus) kentini kurdu.
KİLİKS Phoinikia (Fenike) kralı Agenor’un oğludur. Yunan mitolojisine göre Zeus tarafından kaçırılan kızkardeşi  Europe’yi ‘ararken Kilikya bölgesine yerleşir ve buraya adını verir.
KUBABA (KYBELE) Luvi’lerin ve Phrigia’lıların bereket tanrıçasıdır.
MOPSQS Troya’dan dönerken Amphilokhos’la Kilikya’ da kurdukları Mollos (Kızıltahta) kentini  paylaşamadıkları için çıkan  kavgada  ikisi de ölür.
MYRİNA Amazon kraliçesidir. Yunan mitolojisine göre Mısır’dan dönerken Kilikyalılara boyun eğdirmiş, Toros Dağlarını aşarak Phrygia’ya gitmiştir.
MYRRHA Kıbrıs kralı Kinyros’un kızıdır. Babasıyla yasak aşkından Adonis doğar. Efsaneye göre murt ağacına döndürülür.
ORTHOS Typhorı’la Ekhidna’dan doğan canavar köpeğin adıdır. Bu köpek Geryoneus’un öküzlerini beklerken Herakles tarafından öldürülür.
PERSEPHONE (PROSPERPİNA) Demeter  (Ceres)’in kızıdır. Hades tarafından kaçırılmış, Ölüler Ülkesi kraliçesi olarak orada yaşamıştır.
ŞANTAŞ (SANDON, Yunan mitolojisinde HERAKLES – HERCULES) Hitit mitolojisinde bitkiler tanrısıdır.
TARHUN (TARU, Hurrilerde TEŞUP) Hitit, Asur mitolojisinde Fırtına tanrısıdır. Hititlerin Güneş tanrıçası Arinna’nın kocasıdır.
TYKHE (FORTUNA) Şans tanrıçasıdır. Dyocaeseria (Uzuncaburç)’da adına yapılmış bir tapınak vardır.
TYPHON (TYPHOEUS) Yunan  mitolojisine göre Ekhidna ile birleşerek Hades’in Ölüler Ülkesi’nde bulunan canavarları üretti.
ZEUS (JUPlTER)  Kronos ile Rhea’nın üç oğlundan  biridir. Tanrıların babasıdır . Dyocaeseria (Uzuncaburç) kentinde tapınağı vardır.
LOKMAN  HEKİM Yılanlar Padişahı Şahmeran’ın yarasını iyileştirince onun Tarsus’taki sarayında konuk olur. Kırda yürürken tüm bitkiler dile gelir, hangi hastalığa şifa olduklarını söylerler. Ölümsüzlük ilacını yazdığı kağıt Ceyhan nehri üzerindeki Misis köprüsünde elinden uçar, suya kapılıp gider. Lokman Hekim’in Tarsus’ta Ulu Cami’de gömülü olduğuna inanılır.
SEMİRAMİS  Asur’un efsanevi kraliçesidir. Babil’i ve Asma Bahçeleri’ni kurduğu kabul edilir.  Balık tanrıçası Derçete’nun kızıdır. Kilikya’ya geldiğine inanılır.
ŞAHMERAN Yılanlar Padişahıdır. Tarsus’taki sarayında yaşar. Tarsus Beyinin kızına aşık olur.Kızın gittiği Eski Hamam’da öldürülür.  Taştaki lekenin onun kanı olduğuna inanılır.
ŞİT  ALEYHİSSELAM  Hz. Adem’in üçüncü  oğludur. Tarsus’a geldiğine inanılır.
Değerli büyüğümüz Rahmetli GÜNDÜZ ARTAN’IN “İÇEL’DE  DOĞAN, YAŞAYAN, KONUK OLAN ÜNLÜ KİŞİLER” Başlığı altındaki bu çalışması;
“Mersin Halk Eğitimi Merkezi ve Akşam Sanat Okulu Müdürlüğü Yayın Organı” olan “İÇEL KÜLTÜRÜ”  Mayıs 1992 – 21. Sayısından alınmıştır.

İKİNCİ BÖLÜM İÇİN BU SATISI TIKLAYINIZ………………………..

Biyografik Bilgi

scroll to top