,

TAŞHAN – Yurdakul DİNÇERDEN

TaÅŸhan.jpg

Günümüzde ciddi boyutlarda deÄŸiÅŸime uÄŸramış olan Mersin’in kentsel dokusu içinde yer alan eski yapılar tükene tükene neredeyse parmakla sayılacak duruma geldi. Bu konuda günümüze kadar doÄŸruya yönelik neler yapıldı? Neler yapılmadı?… Bundan sonra kalanlar için neler yapılacak? Bu sorulara kent insanı, koruma uzmanları ve belediyeler adına olumlu cevaplar verebilmek, koruma çözümleri ve olanaklarını yaratmak, geçmiÅŸimize ve yaÅŸadığımız kente saygının somut bir anlatımıdır.
Eski yapılar bir kentin kültürel dilidir. Onlara yeniden yaşama olanağı tanımak ve insanlığın kullanımına sunmak bir bakıma kent kültürünü yaşatmaktır.
Tarihi TaÅŸhan,
Mersin’in en eski yapılarından biri. Yaşını sorarsanız 124… Evet, bir asrı çoktan geçmiÅŸ.. TaÅŸhan’la birlikte daha sonra Mersin’de yapılan nice yapılar birer birer yıkılıp anılarda kalırken, zamana direnmiÅŸ bu tarihi mekanın son sahibi ona yeniden can vererek restore ettirdi. TaÅŸhan artık geçmiÅŸten günümüze hem sayısız anıları anlatmakla kalmayıp bugünün ve geleceÄŸin kuÅŸaklarına kültürel deÄŸerlerimizin önemini, korunmasını ve toplumsal bilincini öğretecek yeni bir mekan, somut bir anlatım olarak yaÅŸayacak. Kentimizin Gazi Mustafa Kemal Bulvarı ile Uray Caddesi arasında 1388 metrekarelik bir alanda yer alan TaÅŸhan’ın 1871 ‘den günümüze yaÅŸam öyküsü nedir..?
AraÅŸtırmacılara göre, 1869’lu yıllarda yapımı baÅŸlatılan bina 1872 yılında tamamlandı.
Mersin’in tüm eski yapıları gibi, Suriye – Lazkiye’den getirtilen taÅŸlar yapım iÅŸlerinde ana malzeme olarak kullanılmıştır. Ä°ki kat halinde inÅŸa edilen binanın içinde simetrik olmayan ve her biri ayrı ebatta 44 adet kemer bulunmaktadır, Röleve projesinde ise zemin katta 35, ikinci katta ise 28 adet bağımsız bölüm yer almaktadır.
DoÄŸu Akdeniz Mimarisi’nin örneÄŸini taşıyan TaÅŸhan, araÅŸtırmacı Åžinasi Develi’ye göre, o dönemlerde Mavromati adlı varlıklı bir kiÅŸi tarafından yaptırılmıştır. Yine o dönemlerde Devlet Şûrası Azalarından Vaynani adlı kiÅŸiyi de binanın sahibi olarak görmekteyiz.
TaÅŸhan daha genç bir yapı iken o yıllarda Mersin’in Deniz Ticaretine yönelik hizmet veren bir mekan görünümü taşımaya baÅŸlamıştır. O günlerde liman iÅŸlevini gören bu yapı ve çevresi buraya gelen ve giden malların yüklenip boÅŸaltıldığı merkezlerden birisiydi.
Binanın birinci katında yer alan, tepesi alçak ve toprak zemine yakın pencerelerin demirlerinde restorasyon sırasında rastlanan metal baÄŸlama araçları ise söz konusu yıllarda deniz ticareti ile uÄŸraÅŸan kiÅŸilerin kayıklarını buraya baÄŸladıklarının açık bir anlatımı olarak karşımıza çıkmakta. Zamanın akışı içinde depo ve Ä°ÅŸhanı olarak kullanılan TaÅŸhan, öte yanda Mersin’in iÅŸgal yıllarında ilk sahibi Mavromati tarafından Fransız iÅŸgal kuvvetlerine tahsis edilmiÅŸtir. Fransızların Mersin’i terk etmelerinden sonra ise binanın ikinci katı bu kez Maarif Oteli olarak hizmet sunmaya baÅŸlamıştır. Canlı kaynaklar Maarif Oteli’nin kentin en eski otellerinden biri ve baÅŸlangıçta kente gelen resmi konukların konakladığı yer olduÄŸunu ortaya koyuyor. Otel, son altı yıl öncesine kadar aynı ad altında hizmet vermiÅŸtir. Binanın son sahibi Gülümser AlibazoÄŸlu’dur.
1950’li yıllara kadar deniz kıyısında olan TaÅŸhan’ın önü doldurularak Bulvar haline getirilmiÅŸtir. Bulvarın yapılmasından sonraki yıllarda binanın güney cephesinde yükselen çok katlı Ä°ÅŸhanı bir bakıma TaÅŸhan’ı uzun yıllar sessiz kaderine terk etmiÅŸtir. Yakın bir geçmiÅŸte gümrük komisyoncuları, toptancılar ve bir kısım küçük esnaf tarafından iÅŸ mekanı olarak seçilen TaÅŸhan’ın bir bölümü, Mersin’in gece yaÅŸamında renkli ve davetkar neonlarıyla göz kırpan, eÄŸlence müşterisi çeken renkli mekanlar olarak uzun yıllar yaÅŸadı… Ve TaÅŸhan Pavyonları kim bilir kaç kuÅŸak Mersin’li erkeÄŸin eÄŸlence anılarında, belki de hep anlatılan, ya da anlatılamayan, renkli, canlı, buruk, belki de duygu yüklü mekanlar olarak kalacak…
İÇEL SANAT KULÜBÜ Aylık Bülteni 46. Sayısından alınmıştır.

Biyografik Bilgi

scroll to top