,

MERSİN KÜLTÜR MERKEZİ BİNASININ BİLMEDİĞİMİZ YÖNLERİ – SUDİ ABAÇ

halkevi.jpg

Hatta İçel’in en güzel yapılarından biridir o.(1) Planıyla, estetiğiyle verimliliğiyle ve yer seçimindeki isabetliliğiyle bir mimari şaheserdir. Türk uygarlık ve kültürünün sembolleri arasında boy ölçüşebileceklerdendir.

Mersin’in dolayısıyla yurdumuzun yüz akıdır, gururudur bu bina.

1944’lerde değerli valilerimizden rahmetli sayın Tevfik Sırrı GÜR’ün Türkiye’ye armağan ettiği bu eserin sayın okurlara ve ilgi duyanlara tüm özelliklerini şimdi açıklamakla Gür’e olan şükran borcumu izninizle ödemek istiyorum. Ve de diliyorum ki bu bina hakkında tez hazırlamak için kapı-kapı dolaşan üniversiteli gençlere bu yayınla kolaylık sağlanmış olunur.

Ekli tablo Türk insanının cesaret ve sağ duyusunun, memleket severliliğinin, azim ve imanının ve dayanışma duygusunun müstesna örneğidir. Mali, idari, siyasi yönleriyle derin düşündürücüdür. Analiz yapıldıkça hayretlere gark olunacak günümüzle kıyaslandığında kâh vahlanılacak, kâh övünç duyulacaktır.
Günümüzde Mersin Operası (Kültür Merkezi) adlarıyla anılan ve ilk kez 29. 10.1946 tarihinde halkevi adıyla açılan bu kültür ve sanat ocağının kuruluşundaki tüm detayları açıklayan bu belgesel işte şudur.

Binanın iki kat alanı : 9600 m2 (her kat 4800 ml)
İnşaat tahmini (keşif) bedeli : 2.800.000.-TL.
Son maliyet : 1.051.958.-TL. (m2’si 110. Liraya geldi)
İlk sermaye : 42.000.-TL.
CHP katılımı : 89.000.-TL.
Halkın katılımı : 1.028.750.-TL.
İnşaat başlangıç tarihi : 1944 Şubat Ayı
İnşaat bitiş tarihi : 1946 Kasım Ayı (süre: 2 yıl 8 ay)
Halkevinin açılış tarihi : 29. 10. 1946

Binada ve tören alanı merdivenlerinde kullanılan TAŞLARIN büyük kısmı şimdiki Radyo Evi güneyindeki Bit Pazarında (2) vaktiyle bulunan kilisenin yıkımından sağlanmıştır. KİREMİTLERİ ise 1. Dünya Savaşında Atamızın arkadaşlarından Rauf Orbay komutasındaki Hamidiye zırhlısının Antalya-Alanya arasında batırdığı bir Fransız yük gemisindeki Marsilya kiremitleri olup T. Sırrı Gür’ün İstanbul’dan angaje ettiği dalgıçlar tarafından batıktan çıkarılmıştır.

Sermayenin büyük kısmı tüccarın verdiği gazyağı tenekeleri, çuvallar, kontrplak, çay kutuları vs. nin satışından sağlanan para bağışlarından da oluşmuştur.

Yapıma Emeği Geçenler:
1- Tevfik Sırrı Gür (İçel Valisi) Banisi ve koordinatörü
2- Memduh Şevket Esendal (CHP Gn. Sekreteri) parasal ilk destek
3- Şükrü Şıhman, Hamdi ve Yakup Beyler (Muhasebe ekibi)
4- Arif Hikmet Onat (Y. Mimar) Proje yapımcısı
5- Mukbil Gökdoğan (Y. Mühendis Dr.) Proİ. Yardımcısı
6- Matisner (Y. Mühendis) Proİ. Yardımcı ve Kontrolör
7- Fuat Mörel (Mersin Belediye Başkanı) Teknik destek
8- Süleyman Çavuş (İnşaatın ustası, nezaretçisi, sorumlusu)
9- Hilmi Çevik (Ambar memuru)
10- Muzaffer Türkalp (Sürveyyanı)
11- Niyazi Takı (Mobilyacısı)
12- Kayserili Yunus (Mobilya ustası)
13- Gümüşhaneli Osman (Mobilya ustası)
14- Gümüşhaneli Süleyman (Mobilya ustası)
15- Mustafa Kavukçuoğlu (Elektrik Ustası)
16- Selim Gülener (Ağaç işleri ustası)
17- Mehmet Dil (Dülger – Marangoz)
18- Celal Abaç (Binanın sanat ve kültür aktivitesinin tasarımcısı)
19- Ve yetmiş – seksen işçi ve usta daha.

Nakdi Yardımda Bulunanlar:
Mustafa Gazioğlu, Nazım Miskavi, Muhittin Aynaz, Gandurlar, Şefik Kabaş, Arel Şirketi, Emrullah Eksen, Ahmet Gönen, Şadi Eliyeşil, Mustafa Erdiş, Ali Safa, Hamit Demirel, Şefik Hariri, Necati Hancıoğlu, Kadir Sabuncu, Fuat Barbur ve bütün İçel köylüsüyle kentlisi.

Bugün dileğim Şudur: İçel’lilerin güven ve sevgi duydukları dinamik Valisi Şenol Engin’den bu değerli tablonun mermer bir plakaya kazdırılarak opera fuayesine vefa borcumuzun ifadesi olarak asılması ve üzerinede Gür’ün (ressam İlhan Çevik’te mevcut) maskından bir kopya çıkartılarak plakaya konulması.

“MERSİN HALKEVİ (Opera) BİNASININ BİLMEDİĞİMİZ YÖNLERİ” Başlığıyla yayınlandığı,
İçel Sanat Kulübü Aylık Bülteni 91. Sayısından alınmıştır.

(1) Yumukepe.com notu: İnşaat Mühendisleri Odasının “30 TMH – Türkiye Mühendislik Haberleri / Sayı 442-443 – 2006/2-3 “ yayınında ; 50. Yılında Cumuhuriyetin 50 büyük eseri araştırmasında önce Ankara Gar’ı, 2. Olarak da Mersin Halkevi Binası sıralanmaktadır.
(2) Yumuktepe.com notu: Söz konusu “Hagios Georgios Kilisesi” (Ayios Georgiyos – Aya Yorgi)   nin yerindeki bit pazarı kayıtlarda “Zafer Çarşısı” olarak geçmektedir.

Biyografik Bilgi

scroll to top