SOLOİ /POMPEİOPOLİS
Viranşehir – Mezitli
SEMİHİ VURAL
MEZİTLİ BELEDİYESİ KÜLTÜR YAYINLARI
İÇİNDEKİLER
Sunuş
Önsöz
1. BÖLÜM
BAŞLARKEN
KİLİKYA ERMENİ KRALLIĞI
İLK TÜRK YERLEŞİMLERİ
Türkmen Egemenliği
Mezid Bey ve Mezidoğulları
Mezitli’nin Atası “Tol”
ZAMANDİZİN
YAKIN TARİHİYLE MEZİTLİ
Cumhuriyet Öncesi
Cumhuriyet Dönemi
ESKİ KERVAN YOLUNDA YENİ GEZİLER
ÖNEMLİ DÖRT TARİHSEL YERLEŞİM
2.BÖLÜM
SOLOİ POMPEİOPOLİS
BAŞLARKEN
KONUMU
ADININ KAYNAĞI
ATATÜRK SOLOİ POMPEİOPOLİS’TE
YÖREYİ ZİYARET EDEN GEZGİNLER
ZAMAN TÜNELİNDE
MİMARLIK
Helenistik Yapılar
Roma Dönemi Yapıları
Antik Liman
Sütunlu Cadde:
Üstü Kapalı Yaya Yolları
Tiyatro Binası:
Şehir Kapısı- Suları – Surları
SOLOİ HÖYÜK
LİPARİS DERESİ
BİLİM – KÜLTÜR
SİKKELER
KİLİKYA’DA KORSANLIK
KİLİKYA’DA ZAMAN
Ekler
KAYNAKÇA
ALINTILAR CETVELİ
Sunuş
50 yıl önce küçük bir yerleşim yeri olan Mezitli’nin Viranşehir öreni, günümüzde Mersin’in yeni merkezi olma durumundadır. Sahip olduğu Soloi Pompeiopolis antik kenti ise bu yeni merkezin içinde bir dünya kültürel mirası olarak tarihe gülümsüyor.
2 bin 700 yıllık antik liman kenti Soloi Pompeiopolis’teki arkeolojik kazı çalışmalarının bölgemiz kültür tarihine önemli bir katkı sağlayacağına inanmaktayız.
Yoğun yapılaşma tehdidi ile karşı karşıya olan bu değerli kültürel mirasın korunması için çeşitli projeler gündeme geliyor. Koruma bilincinin sağlanmasına yönelik ilk akla gelen yöntem ise onu tanımak ve tanıtmak olmalıdır elbette. Hedefimiz antik kentteki toprak altında kalmış değerleri toprak üstüne çıkarmak ve ortak mirasımızı dünyaya tanıtmaktır. Yapılacak çalışmalarla Soloi Pompeiopolis antik kenti ülkemiz ve bölgemiz turizminde önemli bir yer edinebilir. Soloi Pompeiopolis antik kenti, Mersin’in açık hava müzesidir. Hiçbir zaman cazibesini kaybetmeyecek büyüleyici yapısıyla hayranlık uyandıran bu antik kent çalışmalar tamamlandıktan sonra UNESCO Dünya Kültür Mirası listesine girmeyi hak edecektir.
1976 yılında Mersin’e yerleşen İç Mimar Semihi Vural kırk yıldan bu yana bölgemizdeki kültür varlıklarının korunmasına yönelik çalışmalarda bulunuyor. Mersin çevresi ve mimarlık kültürü hakkındaki çeşitli araştırmalarını kitaplaştıran Semihi Vural yaşamını sürdürdüğü ilçemiz hakkında yazdığı bu kitapla da Mezitli’yi okurlara tanıtıyor. .
Mezitli Belediyesi olarak bu kapsamlı çalışmayı yayınlamakla; çeşitli ortamlarda dile getirilen “sahip olduğumuz değerlerin korunması ve tanıtılması” konusundaki çalışmalara bir katkı sağladığımıza inanıyoruz.
Neşet Tarhan
Mezitli Belediye Başkanı
1. BÖLÜM
MERSİN’NİN İLÇESİ MEZİTLİ
BAŞLARKEN
Büyük İskender Dünya seferinde Soloi’de dinlenmiş, eğlenmiş. Kente bir bayram hediye etmiştir. Meşaleli fener alayları, spor karşılaşmaları, geçit törenleri, müzik yarışmaları yapılmış, küçük kale kentlerine de seferler düzenleyip, keskin nişancılarıyla, ya da güzel sözleriyle ele geçirivermiştir. Sadece tarih ve arkeoloji kitaplarında görülüp, doğru yanlış telaffuz ettiğimiz adı bile tartışmaya açıktır sınırlarını belirtmek için. O şimdi Viranşehir Mahallesi ama “Mezitli” diye bilinir.
Anadolu’nun Türkleşme sürecinde Mersin adı ve yerleşimi yoktu. Günümüzde Mersin kentine bağlı olan Mezitli İlçesi yakın dönemlere kadar küçük bir köy durumunda idi. Mezitli tarihine Mersin’den değil, başka yönlerden de bakmak gerekir. İlk Anadolu Beyliklerinin yerleşme izlerine göre; belki yeni çıkarımlar saptanabilir.
Ülkemizde Mut ilçemiz hakkında, oldukça iyi araştırmalar yapılmıştır. Bu konudaki yayınlar Mezitli tarihine de ışık tutabilir.
KİLİKYA ERMENİ KRALLIĞI
1080-1199 arası beylik ve 1199-1375 arası krallık olan Çukurova Bölgesi’nde bulunan bir devlettir. Bölgenin Ermeni Beyi 1. Ruben tarafından Bizans İmparatorluğu’ndan alınan topraklar üzerine kurulmuştur.
1. Leon devletin ilk kralı olmuştur. Devlet Haçlılarla ve özellikle Fransızlarla sıkı ilişkiler kurmuştur. Komşu Hıristiyan ve Müslüman devletlerle ve kendi içinde mücadelelerde bulunan devlet Moğol istilasından sonra İlhanlılar’a bağlanmış ve birlikte Memluk Devletine karşı savaşmıştır. Devlet 1252’den sonra Hethumid Hanedanı tarafından yönetilmiştir. Memluklular 1375 senesinde Sis’i ele geçirince Ermeni Krallığı sona ermiştir.
