İçel’in sözlük anlamı “iç il, içerdeki yurt” demektir. İçel adını Selçuklu Türkleri vermiştir 1071’de Alparslan tarafından açılan Anadolu kapılarından önce Türk boyları burayı biliyordu.
İçel’in ilk nüfusunu oluşturan Türkmenler, sekizinci yüzyıl sonlarında (788-810) Horasan’dan Tarsus ve çevresine gelip yerleşmeye başlamışlar, daha sonra özellikle Abbasi Halifesi Harun Reşit zamanında Semerkant ve civarından gelerek İçel’de bir uç beyliği oluşturacak çoğunluğa ve güce ulaşmışlardır. (1)
İçel Anadolu Selçuklularının hakimiyetiyle bir Türk yurdu olmuş, çok kısa kesintiler dışında günümüze kadar Türk egemenliğinde kalmıştır.
Anadolu’nun fethiyle ilgili olarak Selçuk tarihçisi İmameddin İsfahani şöyle der : “Türkler her ülkeye girdiler, her beldeyi aldılar ve hiç bir engel ile karşılaşmadan her tarafa yayıldılar. Öyleki, almadıkları memleket, içmedikleri su, eteşlemedikLeri ocak kalmadı.”(2)
İçel, fetihten itibaren göçebe Türk boylarının iskan sahası haline gelerek Türkleşmiştir.
İçel iline iskan eden bu göçebe Türk boyları iskana tabi tuttukları yerlere Türk boy, oymak ve aşiret adı ile Türk kültürünün çeşitli motiflerini taşıyan isimleri vermişlerdir.
Ord. Prof.Dr. A. Zeki Velidi Togan, yer adları ilgili olarak şöyle demektedir: “Coğrafi isimleri Tarih Cemiyeti gibi salahiyetli müesseselerin fikrini almadan değiştirmek büyük hatadır. Türk Tarihi bakımından kıymetli isimler yalnız köy isimleri değil, dağ, tepe, kaya, nehir, göl bataklık, orman, çalılık, yayla ve sairenin isimleri de mühimdir. Bunlar ciddiyetle toplanmalı ve bunun için üniversitelerde ayrı müesseseler vücude getirilmelidir; nasıl ki, diğer memleketlerde böyledir,”
İçel’in Çamlıyayla (Namrun) ilçesindeki yer adlarında Türk boy,oymak,aşiret adları ile Türk kültürünün çeşitli motiflerini taşıyan isimleri görmek mümkündür. Bizde bu araştırmamızda İçel’in yeni ilçesi Çamlıyayla ve buna bağlı Sebil Kasabasındaki yer adlarını sınıflandırarak vereceğiz:
A) AŞİRET, BOY VE ŞAHIS İSİMLERİ İLE ADLANDIRILAN YER ADLARI: –
1.Ahmetfakılı
2.Becili deresi
3.Çakırlı boğazı
4.Doktorfakının kel
5.Evcili burnu
6.Evcili kayası
7.Hasan çayırı
8.Karahasan çayırı
9.Tekir ağılı
10.Toroğlu düzü
B)BİTKİ İSİMLERİ İLE ADLANDIRILAN YER ADLARI :
1. Asma arası
2. Asmacık koyağı
3. Çamlar bağı
4. Pamukluk
5. Sümbüllük
6. Şeker pınarı
C) COĞRAFİ ÖZELLİKLERE GÖRE İSİMLENDİRİLEN YER ADLARI :
1. Aynalı pınar
2. Bandırma tepesi
3. Büyük Bozdağ
4. Çukut
5. Demirtaş
6. Hava alanı
7. Kale ardı
8. Kale deresi
9. Karanlık dere
10. Kuyucak
11. Küçük Bozdağı
12. Meydan
13. Mor oluk
14. Sarı kaya
15.Seki meydan
16.Sinap kalesi
17.Yaka
18.Yirce
D) DİNİ VE KÜLTÜREL UNSURLARLA ADLANDIRILAN YER ADLARI :
1.Cehennem dere
2.Çıkrıklık
3.Güreş
4.Kefen dibi
5.Kepenekli
6.Zevzek başı
E) HAYVAN İSİMLERİ İLE ADLANDIRILAN YER ADLARI :
1.Arılık
2.Çakal koyağı
3.Suç atı (Yumuktepe.com notu : “su çatı” daha mantıklı gibi?)
4.Sığır yaylası
5.Tavuklu deresi
* Halk Eğitimi Merkezi ve Akşam Sanat Okulu Müdür Yrd.
(1 )Prof.Dr.Faruk Sümer,Oğuzlar,s.180.3.baskı.İstanbul-1980
(2)A.Rıza Gönüllü “İçel ili Yer Adları Üzerine Düşünceler’ İçel Kültürü, 1 Mersin Halk Eğitimi Merkezi Yayını. Eylül-1987.
**Bu yazı “Mersin Halk Eğitimi Merkezi ve Akşam Sanat Okulu Müdürlüğü Yayın Organı” olan “İÇEL KÜLTÜRÜ” Ocak 1992 – 19. Sayısından alınmıştır.
