,

ÖYKÃœLERÄ°YLE KARACAOÄžLAN ŞİİRLERÄ° – ALÄ° UYSAL

keçiler.jpg

HALK KÜLTÜRÜ ARAŞTIRMASI.
YÖRÜK GÖÇÜ
ALÄ° UYSAL
Bağ kurma bağlanırsın
Ev yapma eÄŸlenirsin
Çek deveyi sür koyunu
Beğlendikçe beğlenirsin.
Adı belli olmayan bir Yörük ozanı böyle diyor.Yörük yaşamını kusursuz tanımlayan bir dörtlük.Devinimli yaşamı sever Yörükler.
Gerçekte iki yerleşim yerleri vardır: Yayla ve sahil.Geleneksel Yörük göçü bu iki bölge arasında gerçekleşir.İlkbaharda sahilden yaylaya,sonbaharda yayladan sahile.Yeni aşklar,yeni öyküler,yeni türküler doğar bu göçlerde.Her göç yeniliktir Yörüklere göre.Bu nedenle sevilir.
Yitikler arasına karışan halk kültürümüzden bir sahnedir Yörük göçü.İki kez çıktı karşıma.Çocuktum,bilinçsizdim.Bugünkü bakışımla yorumluyorum da bir doğa harikasıydı:Keçiler,oğlaklar,eşekler,develer,insanlardan oluşan sere serpe bir dünya.Sesler de bu görünüme uyumlu.
Develer artarda katarlanmış,yanakları çanlarla donatılmıştı.Çanların ses tonlarına göre adları var.En incesi gildirek.Bir üstü gıdırak. Bu ikisi keçilere takılır.En kalın seslisinin adı da lümbürdek.Develer içindir.
En görkemli deve en başta.Katar başı.Bu deveyi obanın en güzel kızı çeker.Genellikle o kız Karacaoğlan’ın sevgilisi olur.
Mevsimlerin en güzeli ilkbahardır.Bahar Toroslarda bir başka güzeldir.Yaylalarda daha da güzeldir.Menekşeler sümbüller mis gibi koku yayar çevreye.Beş yüz yıl öncesinden söz ediyoruz.
Beş yüz yıl önceki yıllardan biri.İlkbahar gelip çatmıştı.Toprakta,ağaçlarda,çiçeklerde,gençlerin yüreklerinde telaş da başlamıştı.Yörük obaları ise göç hazırlıklarındaydı.
Sevgili ya da obası bir an önce yaylasına kavuşmak ister.Karacaoğlan ise sevgiliyle birlikte gitmeyi düşler.Yaylaya göç sevgiliyle daha da güzelleşir.Sevgiliye dileğini sunabilecek yalnız sazı ve yanık türküsü vardır:
EÄŸer benim ile gitmek dilersen
Eğlen güzel, yaz gelsin de gidelim
Bizim eller kırçılıdır aşılmaz
Yollar çamur, kurusun da gidelim,

AÅŸa idim Karaman’ın elini
Köprüsü yok, geçemezsin selini
Gerdan yaylasını perçem belini
Lale sümbül bürüsün de gidelim,

Sökülsün dağların buzu, sökülsün,
Sökülsün de düz ovaya dökülsün
Erzurum Dağı’nın kışı çekilsin
Mor koyunlar melesin de gidelim,

KaracaoÄŸlan der ki, buna ne fayda
Hiç rağbet kalmamış yoksula bayda
Bu ayda olmazsa gelecek ayda
On bir ayın birisinde gidelim,

Köy Enstitüsü mezunu, edebiyat öğretmeni. Özellikle halk kültürü, Karacaoğlan, N. Hikmet konularında konuşmacı, yazar.

scroll to top