,

OLBA KRALİÇESÄ° ABA – ArÅŸt. Åžahin ÖZKAN

Kralice-Aba1.jpg

Kraliçe Aba’nın babası Olba rahip krallığının güçlü kiÅŸilerinden biri olan Ksenophanes’tir. Olba krallığını birçok kiÅŸiyle muhafız kılığında ele geçirir. Bölgenin ve rahip krallığın  hakimi olur. Romalıların korsan olarak adlandırdıkları yöre halkının isyan edenlerini yok etmesinden sonra Olba’da (Uzuncaburç= Prakana=Diokaisezeria) Tökrit (Teucrit) soyuna ait rahip krallar oldukça büyük bir bölgeye hakimdiler.
Ksenophanes (Zenophanes)’in kızı olan ABA, Ailos Nikonoros Arios ile evlenerek evlilik yoluyla hanedane girer (Ä°.Ö. 43).
ABA ve OLBA hakkında birçok bilginin kaynağını Strabon’dan öğreniyoruz: “Kyinda ve Soli’nin yukarısında daÄŸlık ülkede, içinde Teukros oÄŸlu Aias (Ayas)’ın kurduÄŸu Zeus Tapınağı bulunan OLBE KENTÄ° vardı. Bu Tapınağın baÅŸ rahibi DaÄŸlık Kilikya’nın kralı oldu.Sonra ülke sayısız tiranlar tarafından ele geçirildi  ve korsanlar örgütlendirildi. Bunların yokedilmesinden sonra bu ülkeye Teukros’un ülkesi ve rahiplerin çoÄŸuna da TEUKROS veya AÄ°AS adı verildi. Fakat tiranlardan biri olan, Ksenophanes’in kızı ABA, evlilik yoluyla aileye girdi.”Kilikya konsülü ve Romalı ünlü komutan Markus Antonius ve Mısır Kraliçesi 12. Ptolemaios’un kızı KLEOPATRA, nazik davranışlarından ve saygılı olmalarından dolayı bir lütuf olarak buraları (Uzuncaburç=Olba) KRALİÇE ABA’ya bağışlarlar. Roma himayesinde otonom bir yönetim oluÅŸtururlar. Olba kraliçesi ABA, dönemin bir baÅŸka güçlü kadını, Mısır Kraliçesi Kleopatra ile kendi ülkesi için bir anlaÅŸma yapar. Roma kontrolündeki iki ülkenin iki kadını Roma için anlaşırlar.Roma Konsülü Antonius, Kilikya’daki korsanlık sorununu çözmek için gelen Pompeus’tan sonra bölgede görev alan bir Roma generali, Sezar’ın egemenliÄŸinden sonra, Sezar’ında gözdesi olan Mısır Kraliçesi KLEOPATRA ile bölgedeki zenginliÄŸi paylaÅŸmak amacındadır. BaÅŸta Tarsus olmak üzere, DaÄŸlık Kilikya’nın zengin ürünlerini Roma donanmasına aktarabilme düşüncesindedir.
Kleopatra, Tarsus’u yönetecek, karşılığında eski dünyanın denizlerine egemen Roma donanmasına o gün için en zengin kaynak olan, Kilikya’nın meÅŸhur katran aÄŸaçlarından, pos çamlarından elde edilen ve gemi yapımında kullanılan, denize dayanıklı, çürümez kerestedir. Kilikya daÄŸlarındaki bu kaynak binlerce yıldır önemli bir kaynaktır. Kilikya’nın zengin kaynaklarını Roma’ya sunacaktı. Sözü edilen bu kaynaklar, yalçın kayalıklar ve derin vadilerle doÄŸal koruma altında olduÄŸundan, yapılacak tek ÅŸey, bu ülkenin yönetimi ile anlaÅŸmaktır.
OLBA Kraliçesi ABA, kocası AÄ°LOS NÄ°KONOROS ARÄ°OS aracılğı ile Olba yönetimini ikna edip, Kraliçe Kleopatra ile görüşüp ilk antlaÅŸmasını yapmış olmalıdır. Böylece rahip kralların yapamadığını ABA gerçekleÅŸtirmiÅŸ oldu. Ä°.Ö. 39   yılında ABA, yönetimden alınmışsa da (kurduÄŸu yönetimle) yüzyıllarca OLBA METROPOLÃœ ve KANYTELLA onun soyu tarafından yönetilmiÅŸtir.  Ä°htimal ki, TOKRÄ°D soyunun bir ferdi olan M. Antonius Polemon kral olmuÅŸtur. Ve bu suretle TOKRÄ°D’lerin hakimiyeti yeniden baÅŸlamıştır. (Ä°.S. 11-17) Bir süre Teucher’in oÄŸlu Ajax geçmiÅŸtir. Ä°.S. 17’de Kapadokya kralı ARKHELAOS’un ölümünden sonra Romalılar ele geçirmiÅŸlerdi. Bağımsız paraların varlığına bakılırsa OLBA’nın bağımsız kaldığı anlaşılmaktadır.  UZUNCABURÇ’un (Prakana/Diokaisezeria Diokaisazea) adını almış olduÄŸu (I.S. 69-79) Ä°mparator VESPASIANUS’tan itibaren paralar üzerinde görülmesinden anlaşıl-maktadır.
ANTONIUS PIUS, (I.S.138-161) krallığı zamanında Uzuncaburç, imparatorluÄŸa ait para çıkartmıştır.         Kayalık Çanakçı nekropolünde kaya mezarları bulunmaktadır. En solda ABA’nın 1.90 boyundaki rölyefi göze çarpar. Rölyefin altında mezar odası ile kitabesi vardır. ABA, (yazımına göre AWA, APPAÄ°S, ABBA, ABA) kitabesinin üzerinde TANRIÇA ARTEMÄ°S’in gece ismi olan AY TANRIÇASI SELENE’nin simgesi zarif bir ay görülmektedir. Kendi kaya mezarındaki yazıt ile, kocası ve iki oÄŸlu için yapılan anıt mezardaki yazıtında zamanın kültürü yanında dini inançları, salgın hastalıkları gibi sosyal konularda da bilgi sahibi oluyoruz. KRALİÇE ABA’nın kayamezarındaki yazıt metni şöyledir :        “Aba, Kaligon Kapeos’un mirasçısı olup, Ailos Nikanoros Arios’un karısı ve Nikanor ve Arios’un  anası olup, Arios’un vasiyeti ile görevlendirilip, Arios’un mezarına benden (Aba) baÅŸkasının konulmamasını istiyor ve emrediyorum.Bu emre karşı gelenin ve (onun) cehennemin kötü tanrılarının gazabını ve Sebaste (Ayas) ÅŸehri ve Kanigelle (Kanlıdivane) kentinin Sezar’ın veznesine 10.000 ödesin.           Kocası tarafından emredilen ve yazılanlar yüzyıllar boyunca geçerli olsun ve bunlara uymayanlar sorumlu olsun”.        Kaya mezarlar üzerinde tek başına yüksek kabartma yontusunu gördüğümüz Kraliçe ABA’nın ince ve görkemli görünüşü, ince ipek elbisesi ile usta bir yontucunun elinden çıkıp, giysilerindeki ayrıntılar, eski dünyanın moda merkezi konumundaki Anadolu’nun “Penelope” tipini betimler. Kendi mezarı üstündeki yontusunda saÄŸ elini zarifçe kaldırıp baÅŸ örtüsünü düzeltirken sol eli böğründe acılı, üzgün, ölümüne giden kocasına kavuÅŸmayı bekler gibidir. Helenistik dönemin   Erken Roma modası göğüs altı fiyonklu elbisesi dolgun bedenini sarıyor. Yönetimi sırasında baÅŸ gösteren bir veba salgınında Aba, en yakınları olan kocası ve iki oÄŸlunu kaybetti. Veba hastalığı koruyucusu SELENE ve HERMES tanrılarına verilen adaklara karşın   ölüme yenik düşen sevgili oÄŸulları ve kocasının anısına Kanytella’da bir anıt mezar yaptırdı.  Bazı kaynaklarda Olba’nın adı Ourba yahut Orba olarak geçiyor. Sonraki Olba eski adın RumcalaÅŸmış ÅŸeklidir. Silifkeli Basil, Azize Aya Thekla’nın hayatını yazarken Olba ÅŸeklinde yazmıştır. Bazı kaynaklarda Olba ya da Olbe adı “bahtlılık, mutluluk” anlamındadır. ABA adı ise bir kaynakta Luvi asıllı bir sözcük olup “su” anlamındadır. Olba Kraliçesi Aba – AraÅŸtırmacı Åžahin ÖZKAN
Bakınız ………………..KRALİÇE ABA BALESÄ°  ………………..burayı .tıklayınız

Bakınız ………………..KRALİÇE ABA BALESÄ°  2  ………………..burayı .tıklayınız

ŞAHİN ÖZKAN ın diğer yazıları : 

GÃœLEK BOÄžAZI EFSANESÄ° ……………..burayı tıklayınız.

ZEFÄ°RYUM – ZEPHRÄ°UM – BATI RÃœZGARI – MELTEM ……………….burayı tıklayınız.  

ZEUS – TÄ°FON SÖYLENCESÄ°    ……………………………………burayı tıklayınız

ÅžAHMERAN EFSANESÄ° – CAMASBNAME  ……………………………………burayı tıklayınız

KIZKALESÄ° SÖYLENCESİ  ……………………………………burayı tıklayınız

AYA THEKLA SÖYLENCESİ  ……………………………………burayı tıklayınız

ÜÇ GÃœZELLER  KHARÄ°TLER       ……………………………………burayı tıklayınız

BERDAN SUYU-TARSUS ÇAYI-KYDNOS-JUSTÄ°NÄ°ANUS-BAÇ KÖPRÃœSÃœ…….burayı tıklayınız

GÖZLÃœKULE HÖYÜĞÜ – TARSUS    ……………………………………burayı tıklayınız

DÄ°KÄ°LÄ°TAÅž  SÖYLENCESİ  ……………………………………burayı tıklayınız

ST PAULUS – AZÄ°Z PAUL   ……………………………………burayı tıklayınız

TOROS ADI NEREDEN GELÄ°YOR …………………………………burayı tıklayınız

YEDÄ° UYURLAR – ESHABIKEHF    ……………………………………burayı tıklayınız

KÄ°LÄ°KYA SÖYLENCESİ    ……………………………………burayı tıklayınız

ST PAULUS – AZÄ°Z PAUL   ……………………………………burayı tıklayınız

ST PAULUS – AZÄ°Z PAUL   ……………………………………burayı tıklayınız

ST PAULUS – AZÄ°Z PAUL   ……………………………………burayı tıklayınız

ST PAULUS – AZÄ°Z PAUL   ……………………………………burayı tıklayınız

 

/kleopatra-ve-antonius-arst-yazar-sahin-ozkan/https://www.yumuktepe.com/kilikya-adi-nereden-geliyor-arst-sahin-ozkan-2/https://www.yumuktepe.com/sahmeran-ve-melusine-arst-sahin-ozkan-2/https://www.yumuktepe.com/olba-kralicesi-aba-arst-sahin-ozkan-2/https://www.yumuktepe.com/thekla-soylencesi-arst-sahin-ozkan-2/https://www.yumuktepe.com/hitit-kralicesi-puduhepa-sahin-ozkan/

Öğretmen. Mitoloji konusunda bir çok makalesi var, Belgesel araştırmacısı. Amatör olarak gezi rehberliği yapıyor.

scroll to top